علت استفاده از سردخانه مرکبات: بسیاری از کشاورزان بعد از برداشت محصولات خود، محفظه ای را لازم دارند تا بتوانند محصولات خود را در مدت زمان طولانی آن ها را در برابر ورود انواع قارچ ها و باکتری ها حفظ نماید. هم چنین احتیاج به یک دمایی که کنترل شده باشد نیاز دارند تا بتوانند محصولات خود را در برابر آسیب ها حفظ کنند، که سردخانه صنعتی بهترین انتخاب است.
احداث سردخانه مرکبات
دمای نگه داری محصولات در سردخانه های مرکبات معمولاً بالای صفر و کمی بیشتر از نقطه انجماد آنهاست. برخی از میوهها به دمای نگهداری حساسیت دارند و وقتی که در دمایی بالاتر یا پایینتر از دمای بحرانیشان نگهداری شوند دچار مرض سردخانه میوه میشوند، مانند موز که در دمای زیر 13 درجه سانتیگراد پوستش سیاه میشود.
اما چیزی که اهیت زیادی دارد این است که، تأثیر دمای مطلوب بر روی محصولات کشاورزی در سردخانه میوه است که با رعایت آن می توان از عمر مفید سبزیجات، صیفی جات، میوه ها و انواع مرکبات بهره مند شد.
انواع مرکبات:
• انواع پرتقال شامل والنسیا، بروهن، بیروتی، پایناپل، تاروکو، تامسون، تمپل، ...
• انواع نارنگي شامل انشو، کینو، کلمانتین و یونسی و ...
• ليمو ترش
• انواع گريپ فروت شامل انواع مارش بی دانه، ردبلاش،
• ليمو عماني
• ليمو شيرين
زمانی که مركبات برداشت میشوند، که به صورت کامل رسیده و قابل مصرف برای متقاضیان باشند. لزوماً تغییر رنگی که در پوست مرکبات به وجود می آید، نشانه ی رسيده بودن آن ها نمی باشد . ماندگاری مرکبات به عوامل زیر بستگی دارد:
شرايط نگه داری و محیطی
تکنولوژی هایی که برای تولید محصولات و کشاورزی آن ها مانند درخت پايه، نوع پيوند و نژاد، شیوه آبياري، زمان و نوع هرس آن ها به کار رفته است.
زمان برداشت مرکبات و شرايطی که باید هنگام برداشت داشته باشند.
- میزان رسیدگی به درختان میوه و سم پاشی و تیمار مدوام درخت ها
- دماي نگهداري محصول چیده شده در سردخانه مرکبات
- رطوبت نسبي سردخانه مرکبات
به این نکته توجه داشته باشید که زمانی که میوه ها رسیدند، هر چقدر مدت طولانی تری روی درختان بمانند و آن ها را نچینند، از عمر نگهداری آن ها کم می شود.
برداشت و نگه داری مرکبات در سردخانه یا انبار
به دلیل تقاضای زیادی که بازار در مورد مرکبات وجود دارد، که آن ها را به صورت رسیده چیده شوند، و حتماً به صورت تازه به بازار عرضه شود. هم چنین باید توجه ی ویژگی ای به شرایط آب و هوایی هنگام برداشت محصولات داشته باشیم که تاثیر زیان آوری بر روی باقی مانده ی مرکبات نگذارد. برخی از این شرایط آب هوایی به صورت زیر می باشد:
بارش باران و برف، وجود گرد و غبار شدید و ... اشاره کنیم.
حتماً با دقت کافی را هنگام چیدن مرکبات داشته باشیم، و زمانی که مرکبات هنگام چیدن بر روی زمین می افتند، با این کار به قارچ آلوده میشوند، پس بهتر است آن دسته از مرکباتی که بر روی زمین افتاده اند در یک مکان مجزا قرار گرفته شوند، زیرا ممکن است باعث فاسد شدن بقیه ی مرکبات سالم شوند.
میوه رسیده شده در گذشته تا کنون به کمک طعم و رنگ و شیرینی شناسایی شده است. هم اکنون با پیشرفت تکنولوژی میتوان با معیارهای دقیق آزمایشگاهی رسیدن میوه را تعیین نمود.
مرکبات هنگام برداشت چه ویژگی هایی داشته باشند؟
برای این که مرکبات دارای عمر مفید نگهداری باشند باید تمیز، سفت، و هیچ گونه بیماری قارچی و یا فیزیولوژی نداشته باشند و دارای هیچ گونه لکه نداشته باشند. لکه روی مرکبات میتواند به این دلیل باشد که هنگام فرآیند چیدن مشکلی داشته اند، و یا آلودگی حشرات و یا سقوط از درخت باشد.
از اتيلن براي رنگ اندازی استفاده ميشود، و آن دسته از مرکباتی که باید به صورت طولانی مدت ذخیره شوند، اصلا مناسب نیستند، چون تخریب شدن میوه ها را چندین برابر میکند. و این که اگر با دم ذخیره شوند خیلی بهتر می باشد.
قبل از ورود مرکبات به انبار بهتر است، شاخ و برگ های آن را حتماً جدا کرده باشیم شده و میوهها را در افشان آب و یا با شناور کردن آن ها در تانک شست و شو بدهیم. و باید قارچکشی روی آنها انجام گیرد.این فرآیندها بهتر است که در کوتاه ترین زمان انجام گیرد. و در مورد میوه هایی که آب زیادی دارند، باید این فرآیندها را 24 ساعت بعد از برداشت مرکبات انجام شود. ولی لیمو ترش و لیمو شیرین احتیاجی به شست و شوی دائمی ندارند.بعد از اینکه مرکبات را به طور کامل شست و شوند باید برای مدتی در هوا قرار بگیرند، تا ابی که در پوست مرکبات وجود دارد کم شود و دارای مقاومت زیادی شودند که این مقاومت باعث می شود که در برابر له شدن و یا قارج خوردن میوه ها جلوگیری کند.سپس میتوان یک لایه مومی روی میوه ها برای پوشش دهی آن ها استفاده کرد تا در زمانی که قسمتی از پوشش طبیعی میوه ها از بین رفت به کمک آن لایه ی مومی از خودش دفاع کند. پس از این مراحل درجه بندی میوه ها بر اساس اندازه ی آن ها انجام می شود.
نگهداری مرکبات در سردخانه
مرکبات پس از طی مراحلی که در قسمت بالا به آن ها اشاره کردیم، باید بلافاصله به سردخانه ها منتقل شوند. اگر مرکبات با کاغذ پوشانده شده باشند، زمانی که در یک قسمت آلودگی وجود داشته باشد، این آلودگی به بخش های دیگر گسترش پیدا نمیکند. هم چنین با این کار وزن مرکبات را در حین حمل حفظ می کند.
مرکبات را میتوان در جعبههای چوبی یا پلاستیکی، پالت فلزی، کارتنهای مقوایی یا در طبقات و به صورت باز نگهداری کرد.حتما باید در این مرحله دقت کنیم که اگر در حین انتقال مرکبات به آن ها فشاری وارد شود باعث کاهش عمر آن ها و یا حتی آسیب دیدن آن ها می شود.
در صورتی که محل تولید و نگه داری نزدیک یکدیگر باشند و محل نگهداری دمایی در حدود 10 تا 15 درجه سانتی گراد داشته باشد و تهویه ی ساختمان مناسب باشد در این صورت میتوان مرکبات تازه و بالاترین کیفیت را بدون نیاز به سرمای اضافی در انبارها نگهداری نمود.
پیش سرد کردن مرکبات به جز گریپ فروت
در صورتی که قرار است مرکبات را به مدت طولانی ذخیره و نگه داری شوند، حتما باید آنها را پیش سرد نمود. طی این فرآیند باید همه میوهها طی سه تا چهار روز به دمای مورد نظر برسند.
شرایط پیش سرد کردن پرتقال و سایر مرکبات به جز گریپ فروت به شرح زیر است:
- دماي پيشسرد همان دمای نگهداری مرکبات است.
- رطوبت نسبی باید بالاتر از 90 درصد نگه داشته شود.
نگهداري مرکبات در سردخانه براي مدت كوتاه، متوسط و دراز مدت
دماي نگهداري تابع عوامل زیر است:
- گونه مرکبات
- رقم میوه
- منطقه تولید مرکبات
- شرایط فیزیولوژیکی
- میزان رسیدن
- مدتی که برای نگهداری مد نظر است.
عمر مفید گريپ فروت در دماي 10تا 15درجه سانتی گراد و گريپ فروت ديررس در 5 تا 6 درجه سانتی گراد 6 هفته است.
در تمام زمان نگهداری مرکبات در سردخانه رطوبت نسبی باید 85 تا 90 درصد نگه داری شود.
برای جلوگیری از تجمع دی اکسید کربن (بالای 1 درصد) هوا باید در هر ساعت 1 تا 2 بار تعویض شود.
سایر مرکبات مربوط به نگه داری و چیدن مرکبات
فرآیند چیدن باید در زمان هایی که هوا خنک می باشد، انجام شود و میوهها بالافاصله بعد بعد از چیدن به سایه منتقل شوند.
توصیه میشود از میوه چین استفاده شود.
برداشت مرکبات را نباید در روزهای بارانی انجام دهیم، چون تولید کپک در محصولات را به حد زیادی افزایش می دهد.
کارگران که قرار است چیدن محص.لات را انجام دهند بهتر است از دستکش استفاده کنند، با انجام این کار اسیب کمتری به مرکبات وارد می شود.
درفصل های گرم سال به خصوص در تابستان بهتر است جعبههای پر شده از مرکبات حتماً کمی مرطوب شوند تا علاوه بر این که مرکبات را خنک کنند از چروکیده و پلاسیده شدن پوست آن ها نیز جلوگیری شود.
برداشت پرتقال یا سایر مرکبات بهتر است، در کیسه برزنتی یا سطل مخصوص لاستیکی و عاری از سنگ ریزه و خاشاک انجام شود.و هم چنین دقت شود که میوهها در کیسه له نشوند.